Đó là: “Con cần chọn đúng ngành nghề để học/làm.”

Thay vì như vậy, chỉ cần xoay tư duy thành: “Cùng con chọn ngành nghề không sai.”

Điều này có ý nghĩa gì? Hãy cùng suy ngẫm.

Hãy tưởng tượng ba mẹ đang đứng trước một khu rừng rộng lớn, trên tay cầm một tấm bản đồ. Ba mẹ muốn tìm con đường “đúng nhất” để đi, nhưng làm sao biết chắc chắn được đâu mới là con đường hoàn hảo? Đôi khi, chỉ khi thật sự bước đi, trải nghiệm thực tế, chúng ta mới nhận ra con đường nào là phù hợp.

Hướng nghiệp cùng con cũng như vậy.

“Lỡ con chọn không đúng ngành thì sao?”

Đây là câu hỏi mà Thư thường xuyên nhận được từ các bậc phụ huynh. Kèm theo đó là mong muốn: “Em giúp con chọn đúng ngành nhé.”

Rất nhiều cha mẹ tin rằng, chọn đúng ngành ngay từ đầu là yếu tố quyết định tương lai của con. Chúng ta mong muốn con có một khởi đầu vững chắc, chọn đúng con đường để đi xa và thành công. Điều này hoàn toàn dễ hiểu. Nhưng có một sự thật mà nhiều người chưa để ý:

Thế giới không có một ngành nghề “đúng” duy nhất dành cho con, nhưng luôn có những lựa chọn “không sai” — những ngành nghề có cơ sở phù hợp để con có thể bắt đầu và phát triển.

Hướng nghiệp không phải là đặt lên vai con áp lực phải chọn đúng ngay từ đầu, mà là trao cho con tư duy đúng: Linh hoạt, sẵn sàng điều chỉnh, và không sợ sai.

Nhiều ba mẹ lo lắng rằng nếu con chọn sai ngành, con sẽ phải làm lại từ đầu, mất thời gian và cơ hội. Nhưng hãy thử nhìn rộng hơn một chút:

• Bill Gates học luật nhưng lại trở thành huyền thoại công nghệ.
• Howard Schultz tốt nghiệp ngành truyền thông, nhưng lại đưa Starbucks trở thành biểu tượng toàn cầu.
• Hàng năm, có rất nhiều sinh viên ra trường làm trái ngành, nhưng điều đó không có nghĩa là họ thất bại.

Ngay cả khái niệm “nghề đúng” cũng khác nhau với mỗi người:

• Có phụ huynh nghĩ rằng “đúng” là nghề giúp con ổn định, kiếm được nhiều tiền.
• Người khác lại nghĩ “đúng” là con hạnh phúc, vui vẻ mỗi ngày.

Thực tế, nghề đúng không phải là đích đến, mà là một hành trình khám phá.

Nếu ba mẹ tập trung vào việc tìm ngành đúng, con có thể:

• Cảm thấy áp lực khi phải chọn một ngành duy nhất, không dám thử nghiệm.
• Lo lắng nếu cảm thấy ngành đã chọn không phù hợp.
• Bị mắc kẹt trong lựa chọn do sợ “quay đầu” sẽ bị xem là thất bại.

Ngược lại, khi ba mẹ giúp con chọn ngành không sai, con sẽ:

• Hiểu rằng không có một con đường duy nhất để thành công.
• Dám thử nghiệm, trải nghiệm để kiểm chứng sự phù hợp.

Biết cách điều chỉnh, mở rộng hoặc rẽ hướng nếu cần mà không bị áp lực.

Chọn ngành không sai không có nghĩa là chọn bừa hay dựa vào cảm tính. Đó là một quá trình đồng hành và hướng dẫn, dựa trên 3 yếu tố then chốt:

1. Hiểu mình: Con có những thế mạnh gì? Đam mê điều gì? Năng lực học tập và khả năng phát triển trong ngành đó ra sao?
2. Hiểu nghề: Ngành con quan tâm có đặc điểm gì? Công việc thực tế ra sao? Cơ hội phát triển như thế nào?
3. Linh hoạt và chủ động: Ngành học không quyết định 100% công việc sau này. Nhiều kỹ năng có thể chuyển đổi giữa các ngành nghề. Quan trọng là con biết cách học hỏi và thích nghi.

Khi ba yếu tố trên được làm rõ, lựa chọn của con dù chưa phải “đúng nhất” ở một thời điểm, cũng sẽ không sợ sai hướng.

• Xây dựng tư duy linh hoạt: Thành công không đến từ việc chọn đúng ngay từ đầu, mà từ khả năng thích nghi.
• Khuyến khích trải nghiệm thực tế: Không chỉ chọn ngành qua sách vở, mà qua thực tế, hoạt động ngoại khóa, dự án, gặp gỡ người trong ngành.
• Suy ngẫm cùng con: Đặt câu hỏi, khích lệ tư duy chiêm nghiệm sau mỗi trải nghiệm.
• Đồng hành thay vì áp đặt: Hãy để con có không gian tự quyết định, với sự hỗ trợ của ba mẹ.

Ba mẹ không cần lo lắng quá nhiều về việc giúp con tìm con đường hoàn hảo ngay từ đầu. Chỉ cần giúp con có một điểm khởi đầu tốt, con sẽ tự khám phá và xây dựng sự nghiệp của chính mình. Điều quan trọng là con có khả năng ra quyết định nghề nghiệp thông minh, có cơ sở và biết điều chỉnh khi cần.

Trên đây là góc nhìn của Thư. Mời ba mẹ cùng chia sẻ để chúng ta cùng suy ngẫm nhé.